مقاله استانداردهای ساختمان کتابخانه
| دسته بندی | معماری |
| بازدید ها | 2 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 41 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 107 |
مقاله استانداردهای ساختمان کتابخانه
بخشهایی از متن:
عوامل مؤثر در برنامه ریزی
گرچه معمولاً لازم است در هر کتابخانه عمومی بخش امانت و مراجعه جداگانه ای برای بزرگسالان و کودکان در نظر گرفت، اهمیت نسبی آن تحت مقتضیات گوناگون بسیار متفاوت خواهد بود. پیش از آنکه فضای لازم برای هر یک از این خدمات پیش بینی شود، باید براساس هدفهای کتابخانه و ارجحیت های محلی، در مورد دامنه و گسترش این خدمات و تسهیلات وابسته به آن تصمیم گرفت.
دگرگون پذیری
ساختمان کتابخانه های عمومی باید به گونه ای طرح شود که نیازهای قابل پیش بینی در ظرف 10 الی 20 سال بعد را در خود بگنجاند و تغییرات تعداد و مشخصات جمعیت حوزه عملکرد را در نظر داشته باشد. در صورت امکان، باید محل کتابخانه را باتوجه به گسترش آتی ساختمان کتابخانه برگزید و در طرح ساختمان نیز به این امر توجه نمود. لازم است طرح داخلی ساختمان، چگونگی استفاده از فضا، طرز قرارگرفتن چراغها، منابع تأمین حرارت، و دیگر وسایل فنی دارای انعطاف و دگرگون پذیری هر چه بیشتر باشد. رعایت این امر به ویژه در بخشهایی از کتابخانه که مورد استفاده همگان است اهمیت دارد. حتی در کتابخانه های بزرگ هم غالباً بهتر است تقسیم فضا نازک و قابل برداشتن انجام داد و تا جای ممکن از تقسیماتی به اطاق و بخش جداگانه پرهیز کرد.
گزینش جاودسترسی
دسترسی سریع و راحت مردم به کتابخانه مهمتر از آنست که کتابخانه شعاع عملکرد متمایزی اختیار کند. کتابخانه هایی که در نواحی مرکزی شهر در مسیر جریان آمد و رفت افراد پیاده و نیز وسایل نقلیه عمومی واقع شده اند و از تسهیلات پارکینگ وسیع برخوردارند، خوانندگان بیشتر از نواحی بسیار گسترده تری جلب می نمایند تا کتابخانه هایی که فاقد این مزایا هستند. در اینجا عامل اصلی کشش خواننده به کتابخانه، تنها کتابخانه به طور مطلق نیست بلکه کشش و جاذبه کلی منطقه ای که کتابخانه در آن واقع شده بسیار مؤثر است؛ به همین سبب قرار دادن کتابخانه در مراکز ویژه خرید و بازار، مورد توجه است. به طور کلی کتابخانه- های فعال و گسترش یافته خواننده را از نقاط دورتر جذب می کنند و هر چه کتابخانه بهتر و بزرگتر باشد شعاع عملکرد مؤثر آن نیز گسترده تر خواهد بود. با اینهمه، به ناچار میزان کارآیی کتابخانه با مسافت نسبت عکس دارد. در شهرها معمولاً لازم است کتابخانه های شاخه با شعاع 5/1 کیلومتر و کتابخانه های بزرگتر با شعاع 3 تا 4 کیلومتر عمل کنند. البته ممکن است لازم شود این مشافت را برحسب عواملی چون تسهیلات آمد و رفت، تراکم جمعیت، و ویژگی- های مشترک در نواحی مختلف، تعدیل کرد. طرح ریزی خود ساختمان نیز باید به گونه ای باشد که دستیابی به کتابخانه را ساده نماید و تا جای ممکن از ایجاد پلکان، درهای تنگ، و دیگر فضاهای خفه و بسته احتراز شود. لازم است به مشکلات سالخوردگان و معلولین توجه داشت و هر جا ضرورت ایجاب کند از آسانسور، سطوح شیب دار، و درهای خودکار استفاده نمود.
...
نگهداری وسایل دید و شنودی
کتابخانه باید محلی برای نگهداری وسایل گوناگون و متحول که برای استفاده از رسانه- های دید و شنودی لازم است، داشته باشد. برخی از این وسایل مانند گرامافون و دستگاه خواندن میکروفیش و مانند آن را معمولاً می توان به طور دائمی آماده و مستقر داشت. برخی مانند ضبط صوت و پروژکتور اسلاید را می توان موقعی که مورد نیاز نیست روی قفسه های مخصوص قرار داد. کتابخانه ی بزرگ قادرند برای نگهداری لوازم دید و شنودی تکنیسین استخدام کنند و نیز وسایل اضافی فیلمبرداری و ضبط جهت تولید رسانه های دید و شنودی فراهم آورند.
معمولاً کتابخانه ای که در خدمت جمعیت بیست هزار و یا بیشتر است باید محل جداگانه ای برای نگهداری لوازم دید و شنودی داشته باشد. کتابخانه ای که در خدمت 60 هزار نفر و یا بیشتر است نیز معمولاً به محل اضافی برای تکنیسین، آزمایشگاه و دیگر لوازم ویژه ضبط صدا و تصویر نیاز خواهد داشت.
استفاده از رسانه ها و وسایل دید و شنودی
در کتابخانه ای که دارای مجموعه غنی متشکل از رسانه های چندگانه است باید محلی برای استفاده از این رسانه ها چه به طور انفرادی و چه به صورت گروهی پیش بینی شود. این امر به ویژه در کتابخانه کودکان ارزش زیادی دارد. برای استفاده از رسانه ها به طور گروهی، می توان از اطاق اجتماعاتی با تجهیزات دید و شنودی مناسب استفاده کرد. اهمیت و ضرورت این اطاقها با افزایش مجموعه رسانه ها بیشتر می شود.
برای استفاده از رسانه های دید و شنودی به صورت انفرادی، پیش بینی فضای اضافی ضروری نیست. کتابخانه باید طوری طرح ریزی شود که بتوان از مواد دید و شنودی در هر یک از میزهای مطالعه استفاده کرد؛ اگر نتوان به چنین ایده آلی دست یافت، لازم است لااقل پریزهای برق به فراوانی در نزدیکی میزهای مطالعه، اطاقهای مطالعه انفرادی، و در بخش مرجع تعبیه نمود. گاهی اوقات وجود چنین تسهیلاتی، مراجعین بیشتری را به کتابخانه می کشاند؛ در این صورت می توان فضایی اضافه بر آنچه در بند 91 توصیه شد پیش بینی کرد. با آنکه معمولاً صفحه، نوار، رادیو و مانند آن را از راه گوشی مخصوص شنیده می شود، مقداری عایق صدا در اطاقکهای انفرادی و نیز اطاقهای گروهی لازم خواهد بود. تاریک کردن کامل محیط برای تماشا کردن اسلاید و مانند آن به طور انفرادی (به ویژه در صورتی که لوازم دید و شنودی کارآمد باشد) ضروری نیست ولی آرایش کتابخانه باید به گونه ای باشد که بتوان اسلاید و میکروفیلم و نوارهای ویدئو و سایر رسانه ها را بدون مزاحمت نور مستقیم آفتاب تماشا کرد.
